Odpowiedzi na najczęstsze pytania rodziców
Czy moje dziecko wymaga pomocy logopedy?
Tak, jeżeli jego mowa odbiega od mowy jego rówieśników. Tak, jeżeli mówi zbyt mało lub nie mówi w ogóle. Tak, jeśli w wieku lat 4 nie wymawiaj głosek [s,z,c,dz], w wieku lat 5 [sz, ż, cz ,dż], zaś w wieku lat 6 głoski [r]. Tak, jeśli zamienia niektóre głoski na inne np. [k] na [t] (przykładowo totet - kotek). Tak, jeśli jego mowa jest mało zrozumiała dla otoczenia. Oczywiście, jeśli nie jesteś pewien i chcesz sprawdzić, czy mowa Twojego dziecka rozwija się prawidłowo, również możesz umówić się na diagnozę lub konsultację logopedyczną.
Czy z wady wymowy można wyrosnąć?
Niestety nie. Co prawda niektóre "wady wymowy" są normą rozwojową np. gdy 4-latek mówi "safa" zamiast "szafa", jednak bardzo często do gabinetu trafiają rodzice z dziećmi, u których wada wymowy jest już głęboko zakorzeniona i utrwalona, a taką wadę najtrudniej jest usunąć. Im szybciej zareagujesz i sprawdzisz wymowę swojego dziecka, tym lepiej. Jeżeli nie jest to wada wymowy - Twoja przygoda z logopedą kończy się na jednym spotkaniu. Jeśli jest - szybko podjęta terapia, daje szybsze efekty.
Czy muszę ćwiczyć z dzieckiem w domu?
Tak. Logopeda w gabinecie wywołuje poprawne brzmienia głosek, zaś rodzice utrwalają osiągnięte efekty w domu. Systematyczne ćwiczenia z rodzicami w domu bardzo przyspieszają przebieg terapii logopedycznej.
Czy moje dziecko się jąka?
"Moje dziecko się jąka". Kiedy z ust Rodzica pada takie zdanie, zazwyczaj jest wyrazem wielkiego niepokoju o rozwój językowy dziecka, jak też obaw, czy jąkanie w tym wieku to norma, czy przeciwnie – skoro zaczęło się jąkać, to już mu tak zostanie? Kiedy problem niepłynności pojawi się w mowie naszego dziecka, warto dowiedzieć się o jąkaniu jak najwięcej, skonsultować się z logopedą i natychmiast zacząć pracować nad swoim stylem komunikowania się, aby pomóc swojemu dziecku w mówieniu.
Czym jest “krótkie wędzidełko językowe”?
Wędzidełko zbudowane jest z tkanek miękkich pokrytych błoną śluzową. Można je zauważyć gdy unosimy język do góry. Jest to swoista "niteczka" łącząca spód języka z dołem jamy ustnej. Jeżeli jest ona zbyt krótka, utrudnia lub wręcz uniemożliwia wypowiadanie wielu głosek: [s, z, c dz, sz, ż, cz, dź, l , r]. Z kolei u niemowląt powoduje trudności ze ssaniem piersi, następnie gryzieniem pokarmów i ich połykaniem. Istnieją stopnie skrócenia wędzidełka, które to określa logopeda na badaniu diagnostycznym i, w razie potrzeby, zaleca jego podcięcie.
Co wziąć ze sobą na pierwsze spotkanie w gabinecie?
Pamiętaj, by na diagnozę (pierwsze spotkanie) zabrać ze sobą książeczkę zdrowia dziecka lub/oraz wszystkie ewentualne wypisy ze szpitala wraz z opisami badań (np. tomografią lub rezonansem magnetycznym mózgu, EEG ), opinie psychologiczne. Jeżeli pomocy logopedycznej wymaga niemowlę weź ze sobą również coś, co dziecko lubi jeść i pić oraz to, w czym mu je podajesz (łyżeczka, butelka, bidon, smoczek).
W jakim przypadku warto poprosić o diagnozę neurologopedyczną dla niemowlęcia?
Konsultacja ze specjalistą – neurologopedą jest konieczna w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie, dzieci z grupy ryzyka okołoporodowego, z wadami genetycznymi (np. zespół Downa, zespół Aperta), z mózgowym porażeniem dziecięcym, z rozszczepami podniebienia.
Warto skonsultować ze specjalistą wszelkie nieprawidłowości zauważone u maluszka, np.: podczas karmienia piersią (trudności ze ssaniem) lub butelką, z połykaniem pokarmu, nieumiejętnie odgryzanie i żucie pokarmu, stale otwarta buzia, oddychanie torem ustnym.
Niepokój powinny budzić: między 6 a 10 miesiącem życia brak gaworzenia, brak reakcji na dźwięki płynące z otoczenia oraz na osoby, około 12 miesiąca życia nie przejawianie prób powtarzania słów wypowiadanych przez dorosłego, brak gestu wskazywania palcem.
Czy wada wymowy może wpływać na przebieg procesu nauki czytania i pisania?
Jednym ze wskaźników dojrzałości szkolnej, obok dojrzałości fizycznej, emocjonalnej, społecznej, umysłowej, jest również stopień rozwoju mowy. Od poziomu rozwoju mowy w dużym stopniu zależy nie tylko jak dziecko będzie opanowywało umiejętność czytania i pisania, ale również jaka będzie pozycja dziecka w grupie rówieśniczej. Aby dziecko dobrze czytało i pisało musi mieć dobrze rozwinięte funkcje słuchowo-językowe takie jak analiza i synteza głoskowa, różnicowanie głosek (np. s-sz, k-g, z-s, etc), u znacznej części dzieci, u których mowa nie rozwija się prawidłowo te właśnie funkcje są słabsze. Jeśli dziecko mało mówi trudno mu będzie wyrazić swoje potrzeby, udzielić odpowiedzi na pytania nauczyciela, zrozumieć polecenia.
Jak rozwijać komunikację dziecka ze spektrum autyzmu ?
Dzieci dotknięte Zespołem Aspegera i autyzmem powinny być objęte opieką logopedyczną od najmłodszych lat, a główny nacisk należy położyć na rozwijanie funkcji komunikacyjnej języka, aby zwiększyć społeczne kompetencje dziecka. Terapię komunikacji najlepiej poprowadzi logopeda, ale wspierać ją muszą na co dzień także rodzice i nauczyciele, którzy zapoznani zostaną ze wskazówkami do pracy logopedycznej i zaleceniami.
W czym może logopeda pomóc osobie po udarze?
Jednym z najczęściej występujących następstw udaru mózgu jest afazja. Ponad 70% udarowców cierpi z powodu afazji, która może mieć różny charakter. Najczęściej będzie to niewyraźna mowa, a ponadto trudności w zrozumieniu słów wypowiadanych przez inną osobę, braki w słownictwie, nieumiejętność budowania poprawnych gramatycznie zdań, kłopot z zapamiętywaniem. Terapia afazji prowadzona przez specjalistę powinna zacząć się praktycznie od razu – im wcześniej zacznie się ćwiczenia, tym większa szansa na całkowite przywrócenie zdolności mowy i rozumienia.
